Chương Mười Một
Đối với tù ở trại cải tạo lao động thì giờ qua nhanh lắm, quần
quật suốt ngày ngoài đồng, buổi tối còn phải ngồi sinh hoạt hai giờ trước khi
ngủ, chương trình đều đặn ngày nào cũng giống như ngày nào, cuối tuần chỉ trông
mong được nghỉ trọn ngày chủ nhật mà không được vì cứ hai tuần một lần, buổi
sáng chủ nhật làm lao động xã hội chủ nghĩa. Chỉ có những ngày mưa là được nghỉ,
nhưng miền đông mưa ít, mà chỉ có mưa ban đêm, hoặc mưa ngoài giờ hành chính.
Trông mong một ngày nghỉ, trông mong một ngày mưa, người tù chỉ
mong đợi chừng đó, còn thì ngoài tầm tay. Biết quên càng khỏe, còn dễ sống. Nếu
cứ ân hận, tiếc nuối, bực tức chỉ thêm khổ thân. Mới hơn 30 tuổi nhiều người
tóc đã bạc, trán đã hằn ngang những nếp nhăn. Gặp gia đình cũng lại đếm thời
gian ở nếp nhăn trên khóe mắt vợ. Gạt hết tất cả để an tâm mà sống chờ ngày về,
dặn dò nhau và dặn chính mình, nhưng đâu phải ai cũng làm được, hoặc là lúc nào
cũng quên được. Cứ mỗi lần gặp gia đình là thêm bao đêm không ngủ được. Thời
gian qua mau quá, vợ đã khắc khoải mỏi mòn trông chờ - con lớn lên không có người
dạy dỗ. Giá như chết được thì đã giải quyết hết mọi chuyện cho người chết lẫn
người sống; chết chỉ làm cho người thân buồn khổ một lần, rồi thời gian làm họ
quên đi. Chết thì 3 năm vợ đã mãn tang, có thể lập gia đình khác mà không sợ bị
dị nghị. Người tù không chết, vẫn sống mà lại không có ngày về, người tù như
người đã chết mà chưa chôn, nên mọi việc cứ dùng dằng không giải quyết. Trở
thành gánh nặng cho gia đình. Vợ phải chờ đợi, con cái, người thân phải trông
mong... Không nỡ dứt tình, một người khổ kéo theo hàng chục người đau khổ - ân
hận biết bao, sao không chiến đấu đến phút cuối cùng rồi chết, chết là hết. Tại
sao đã không dám chết mà không chạy ra ngoại quốc. Chạy là hèn nhưng còn giúp
được cho kinh tế gia đình. Ray rứt từ ngày đầu tiên vào tù, cứ xoáy đi xoáy lại
trong đầu làm cho cằn cỗi đi, sự hành hạ đó còn khổ hơn là sự hành hạ thân thể,
sự sỉ nhục của bọn cán bộ.