Phan Nhật Nam
Ngày 11 tháng 11 năm 1960, ngày lực lượng Nhảy Dù thực hiện cuộc binh biến báo hiệu cơn sóng gió của chiến cuộc và chính cuộc Miền Nam. Cũng là ngày gã thiếu niên 17 tuổi hiểu rõ nỗi đau và sự chết có thật dâng lên ngập ngập trong thân, trong lòng…
Cảm giác, phản ứng nôn nao sinh tâm lý làm
nghẹn đường thở, rì rầm âm động nơi trái tim với câu hỏi… Mẹ bây giờ ở đâu? Mẹ
sống, chết ra làm sao? Em đang nơi nào? Làm sao để sống? Ngày 11 tháng 11 năm
nay, 2013, Lễ Cựu Chiến Binh ở Mỹ, người lính của chiến tranh xa nặng lòng, mệt
nhọc, buông xuôi.. Chứng kiến Người Bạn ra đi sau những ngày, giờ chạm dần vào
cánh cửa vô hình hiển hiện của sự chết. Trần Danh San ra đi thanh thản sau khi
đã sống đủ một đời kiệt liệt.
Tôi không hề ngoa ngôn, xưng tụng vô cớ. Xin
minh chứng sức mạnh tinh thần, bản lãnh kiên cường của một Con Người – Ðiển
hình của Kẻ Sĩ Việt Nam.
Năm 1977, Sài Gòn, miền Nam đang trong gọng
kìm gay gắt của chế độ cộng sản theo khuôn mẫu trại lính của Liên Xô thời
Stalin. Ðúng ra là hình thái trại tập trung khổng lồ nối dài từ miền Bắc theo
khuôn mẫu xã hội xã hội chủ nghĩa của Tổng bí thư Lê Duẩn. Trại tập trung bao
gồm toàn bộ quân dân cán chính VNCH và gia đình, cùng tất cả thị dân miền Nam..
Khối đông người “được nói rõ ra là bị” xếp vào hạng thứ 14 của 15 giai cấp xã
hội theo cách đánh giá từ Bộ Chính Trị đảng cộng sản Hà Nội. Hạng thứ 15 là
thành phần tội phạm hình sự gia trọng bị chung thân khổ sai, hoặc chờ thi hành
án tử hình của một loại tòa án nhân dân do những cán bộ cộng sản từ bưng biền
miền Nam, từ miền Bắc vào ngồi ghế chánh án.
Sau sự kiện giới trí thức Tiệp Khắc ban hành
Hiến Chương 77 chống lại nhà cầm quyền Cộng Sản Tiệp Khắc. Tại Sài Gòn, trong
vòng đai lửa của chế độ mới, hai Luật Sư Trần
Danh San và Triệu Bá Thiệp không thể im lặng. Cả hai đồng hoàn thành văn
bản “Tuyên Ngôn Nhân Quyền Của Những Người Việt Nam Khốn Cùng.” Hai anh và nhóm
trí thức bất khuất gồm hơn mười luật sư, giáo sư, kỹ sư trước 1975 hành nghề
tại Huế và Sài Gòn đã hẹn nhau chia làm hai ngã tiến theo hai đường tập trung
trước Nhà Thờ Ðức Bà vào chiều ngày 23 tháng 4, 1977. Trần Danh San dùng cái
loa phóng thanh qua một máy ghi âm nhỏ đọc lên bản ‘Tuyên Ngôn Nhân Quyền của
“Những Người Việt Nam Khốn Cùng” đến cùng đồng bào Sài Gòn, cũng của miền Nam
lẫn miền Bắc đang mong chờ lần phục sinh từ bãi lầy cộng sản. Anh cố đọc lần
thứ hai, nhưng mới được một nửa thì công an ập tới. Hai luật sư San và Thiệp
không bị bắt riêng rẽ, hai anh có những người bạn chiến đấu cùng chịu chung
cảnh ngộ gồm các Luật Sư, Giáo Sư Vũ Ðăng Dung, Nguyễn Hữu Giao, Nguyễn Quý Anh, Vũ Hùng Cương, Trần Nhật
Tân, Phạm Biểu Tâm, Huỳnh Thành Vị,
Nguyễn Hữu Doãn, Hà Quốc Trung và Kiến Trúc Sư Nguyễn Văn Ðiệp… Nhóm trí thức
bị giam giữ nhiều năm tại các nhà giam khắc nghiệt nhất của miền Nam, Trại Phan
Ðăng Lưu, Sài Gòn; Trại A20, Xuân Phước, Phú Khánh. Trong tù, Kiến Trúc Sư
Nguyễn Văn Ðiệp, Giáo Sư Hà Quốc Trung đồng tự sát; Luật Sư Niên Trưởng Vũ Ðăng
Dung, nhạc phụ của Trần Danh San lúc ấy đã qua tuổi 60.
Cần phải nhắc lại những chi tiết… Chưa tới ba
mươi tuổi, Trần Danh San đã là một
trong những luật sư trẻ tham gia chương trình thử nghiệm đầu tiên thành lập
chính quyền dân sự tại tỉnh Quảng Nam do ông Nguyễn Hữu Chí vừa ở Mỹ về, được
cử nhiệm làm tỉnh trưởng năm 1966. Nhưng cuối cùng chương trình này cũng không
thành công vì sức ép của chính quyền quân sự vào thời điểm ấy. Anh trở lại nghề
luật với kiến thức, kinh nghiệm sâu xa về nền chính trị rối ren tại VNCH, sự
hiểu biết tường tận về những nguyên nhân gây nên tranh chấp trong hàng ngũ chính
quyền VNCH và quân đội. Cuộc di tản, rút khỏi miền Trung, sụp vỡ Sài Gòn tháng
3, tháng 4 năm 1975 với những chi tiết và diễn biến cho tới những ngày cuối
đời, trên giường bệnh, cận tử sinh vẫn là một ám ảnh gây nên mối phẫn hận.
Mối phẫn hận tăng thêm cường độ và tính cách
mới sau 1975 khiến anh và những người bạn không thể im lặng trước tình cảnh
khốn cùng của cả dân tộc. Trần Danh San lên tiếng nói và trả giá cho quyết định
của mình với ý thức không lay chuyển. Trong trại giam Phan Ðăng Lưu anh nhận đòn
tứ trụ với sức chịu đựng tưởng chừng như không thực: Với thân hình cao không
quá “một thước-sáu” nhận đòn đánh hội đồng từ bốn tên lực lưỡng chuyên nghiệp
tra khảo người. Sau những trận đòn chạm tới điểm chết, sau những tháng kiên
giam nơi hầm tối, viên cán bộ trưởng trại Phan Ðăng Lưu có câu hỏi: Anh có
ngừng chống đối không? Trần Danh San trả lời chắc chắn: Chống đối là điều tất
nhiên! Câu trả lời được nhiều bạn tù nơi Phan Ðăng Lưu năm ấy hiện nay đang cư
trú tại vùng Nam Cali nghe rõ.
Chuyển trại từ Phan Ðăng Lưu ra A20, Xuân
Phước, Người Tù-Kẻ Sĩ Trần Danh San vào ngay “Chuồng Cọp Số 5” tức khu biệt
giam phân trại E của A-20. Tại đây, Trần
Danh San, Vũ Ánh, Thượng Tọa Thiện Minh, Võ Sư Nguyễn Sáng… đã bị cùm liên tiếp
trong nhiều năm. Không phải bị cùm thường mà “cùm Omega” bằng sắt với số vòng
cùm nhỏ nhất phải dùng búa mới đóng vào được cổ chân người tù. Vũ Ánh đã nghe thấy tiếng búa của cai
ngục đóng vòng cùm số 16 vào chân Trần Danh San đáng lẽ phải mang vòng cùm số
18. Trần Danh San đã không một tiếng
kêu. Anh cũng không hề yêu cầu đổi vòng cùm.
Ở A-20, San thường nói với Vũ Ánh, chung một
đội tù sau khi ra khỏi hầm kiên giam: “Ðừng bao giờ để cho cái đầu bị tê liệt
vì cái bụng và cứ coi mình là một xác chết chưa chôn thì không còn sợ hãi gì
cả.” Anh giữ vững nguyên tắc này cho đến ngày hôm nay trên giường bệnh lúc chạm
biên giới tử/sinh. Nguyên tắc bức thoát khỏi những ràng buộc của vật chất, thân
xác. Anh thường hoạt kê hóa câu hát “…Khoan
khoan hò ơi… Thuyền… đã đến bến rồi…” để chỉ một sự đã rồi của tất cả các
tình huống.
Vâng, thưa anh, Luật Sư Trần Danh San, anh đã
đến bến từ một thuở rất lâu. Anh đến trước mọi người trong những lúc khắc
nghiệt nhất. Anh đến và đi như một thản nhiên.
Ðể nhớ ngày 11 tháng 11, 2013,
Với Trần Danh San.
Với Trần Danh San.
Phan Nhật Nam
(Nguồn: https://www.nguoi-viet.com/dien-dan/Tran-Danh-San-tieng-ho-khoan-da-tat-1031/amp/)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét